System kaucyjny w Polsce od kiedy i jak działa?

System kaucyjny w Polsce to jedno z najważniejszych narzędzi wprowadzanych w celu zwiększenia poziomu recyklingu i realnego ograniczenia ilości odpadów opakowaniowych trafiających do środowiska. Mechanizm ten od lat działa już w wielu państwach europejskich, a od 1 października 2025 roku funkcjonuje także oficjalnie na terenie naszego kraju. To właśnie od tej daty w sklepach zaczęły pojawiać się napoje w opakowaniach oznaczonych specjalnym znakiem systemu kaucyjnego wraz z informacją o wysokości kaucji. Dzięki temu konsumenci w prosty sposób odróżnią produkty objęte systemem i będą mogli oddać je w wyznaczonych punktach zbiórki, otrzymując zwrot pieniędzy.

System kaucyjny działa w modelu zamkniętej pętli – klient kupuje napój w oznakowanym opakowaniu, płaci kaucję, a następnie odzyskuje ją przy zwrocie opakowania w wybranym punkcie. Co istotne, sama kaucja nie jest kosztem ostatecznym ani podatkowym – jest tylko depozytem zwrotnym, który wraca do kupującego po przekazaniu zużytego opakowania do sieci zbiórki.

System kaucyjny od kiedy obowiązuje w Polsce?

System kaucyjny w Polsce oficjalnie rozpoczął działanie 1 października 2025 r. Właśnie od tej daty na półkach sklepowych zaczęły pojawiać się napoje w butelkach i puszkach oznaczonych znakiem systemu. Oznakowanie to jest obowiązkowe dla przedsiębiorców wprowadzających napoje w opakowaniach objętych mechanizmem kaucji. Oznacza to, że wszystkie firmy produkujące lub importujące napoje w takich opakowaniach muszą nanosić na nie wyraźne oznaczenie systemu kaucyjnego oraz informację o wysokości kaucji przypisanej do danego rodzaju opakowania.

Jakie opakowania są objęte systemem kaucyjnym?

System obejmuje:

• butelki plastikowe do 3 litrów – kaucja 50 groszy,

• puszki metalowe do 1 litra – kaucja 50 groszy,

• butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra – kaucja 1 zł.

Warunkiem wypłaty zwrotu pieniędzy jest to, aby opakowanie miało specjalny znak systemu kaucyjnego, co jednoznacznie potwierdza, że jest ono częścią sieci zbiórki.

Gdzie można oddać opakowania?

Punktami zbiórki są:

• wszystkie sklepy powyżej 200 m², które oferują napoje w tych opakowaniach,

• sklepy mniejsze niż 200 m², jeśli sprzedają napoje w szklanych opakowaniach wielokrotnego użytku,

• punkty handlowe, które dobrowolnie przystąpiły do systemu,

• automaty kaucyjne umieszczone również poza sklepami,

• inne wyznaczone punkty zbiórki.

Klient przy zwrocie opakowania nie musi okazywać paragonu, ponieważ to oznakowanie na opakowaniu jest podstawą do wypłaty kaucji.

Dlaczego wprowadzono system kaucyjny w Polsce?

Głównym celem jest zwiększenie poziomu recyklingu i ograniczenie ilości odpadów trafiających na wysypiska, do rzek, lasów czy terenów publicznych. W krajach, w których system funkcjonuje dłużej, efekty są bardzo widoczne – w niektórych z nich szklane butelki wracają na rynek nawet kilkanaście razy, a wskaźniki odzysku aluminium czy plastiku są jednymi z najwyższych na świecie. W Europie z systemów kaucyjnych korzysta już około 180 milionów mieszkańców, co stanowi ponad jedną czwartą populacji kontynentu. Wprowadzenie go w Polsce jest zatem kolejnym krokiem dołączenia do europejskiego standardu gospodarowania zasobami w modelu gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ).

System kaucyjny w Polsce obowiązuje od 1 października 2025 r. i obejmuje zwrotne opakowania napojów w formie plastikowych butelek, aluminiowych puszek oraz butelek szklanych wielokrotnego użytku. Jego celem jest realna redukcja ilości odpadów i zwiększenie recyklingu, a punkty zbiórki dostępne będą w sklepach i automatach kaucyjnych. Dzięki jasnym zasadom, czytelnemu oznakowaniu i zwrotowi kaucji system ma szansę stać się jednym z najskuteczniejszych narzędzi środowiskowych ostatnich lat.